Το πλαίσιο των όρων αμοιβής και εργασίας των οδηγών ταξί

1. Πλαίσιο αμοιβής οδηγών ταξί που απασχολούνται με καθεστώς εξαρτημένης εργασίας
Για τους απασχολούμενους με καθεστώς εξαρτημένης σχέσης εργασίας οδηγούς ταξί, ισχύουν όλες οι υποχρεώσεις από εργατικής πλευράς όπως και για κάθε μισθωτό. Όσον αφορά το πλαίσιο των αμοιβών τους, με δεδομένο ότι απασχολούνται με σχέση εξαρτημένης εργασίας και δεν είναι σε ισχύ συλλογική ρύθμιση του κλάδου ή της ειδικότητας, αυτές (οι αμοιβές) καθορίζονται με βάση το νόμιμο νομοθετημένο κατώτατο μισθό του Ν.4093/2012.

Σύμφωνα με το άρθρο 8 του Ν.1876/1990 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει σήμερα, οι Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (Σ.Σ.Ε.) και οι όμοιας έκτασης Αποφάσεις Διαιτησίας (Δ.Α.) του άρθρου 16 του ιδίου νόμου, δεσμεύουν τους εργαζόμενους και εργοδότες που είναι μέλη των συμβαλλομένων συνδικαλιστικών οργανώσεων του κλάδου ή του επαγγέλματος εντός του τοπικού, επαγγελματικού και χρονικού πεδίου τους, ή των εν διενέξει αντίστοιχα, εκτός αν κηρυχθούν γενικώς υποχρεωτικές (με τις προϋποθέσεις που ο ως άνω νόμος ορίζει) με απόφαση του Υπουργού Εργασίας. Εφόσον οι εργαζόμενοι, δεν διέπονται από κάποια Συλλογική Ρύθμιση Εργασίας κατά το ανωτέρω πλαίσιο, όπως εν προκειμένω οι οδηγοί ταξί, οι όροι αμοιβής και εργασίας τους δεν επιτρέπεται να υπολείπονται των όσων ορίζονται στην υποπαρ. ΙΑ.11 Ν.4093/2012, για τον κατώτατο νόμιμο μισθό, σε συνδυασμό με το άρθρο 103, του Ν.4172/2013 και της υπουργικής απόφασης Αριθμ. οικ. 4241/127/(ΦΕΚ Β΄ 173/30-1-2019) Συγκεκριμένα, ο νόμιμος κατώτατος μισθός υπαλλήλων, συνεπώς και των οδηγών ταξί, καθορίζεται από 1/2/2019 χωρίς ηλικιακή διάκριση, στα εξακόσια πενήντα ευρώ (650,00 €).

Ο κατά τα άνω κατώτατος μισθός των υπαλλήλων προσαυξάνεται με ποσοστό 10% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως τρεις τριετίες και συνολικά 30% για προϋπηρεσία 9 ετών και άνω (Εγκύκλιος Υπουργείου Εργασίας 7613/395/18-2-2019 ). Οι ως άνω προσαυξήσεις προϋπηρεσίας καταβάλλονται σε εργαζόμενο με προϋπηρεσία σε οποιονδήποτε εργοδότη και με οποιαδήποτε ειδικότητα για τους υπαλλήλους μετά τη συμπλήρωση του 19ου έτους της ηλικίας τους και ισχύουν για τη συμπληρωθείσα υπηρεσία την 14/2/2012.

2. Οδηγοί ταξί που έχουν συνάψει σύμβαση προσοδοφόρου πράγματος με τον ιδιοκτήτη του οχήματος
Σύμβαση μίσθωσης προσοδοφόρου πράγματος είναι η σύμβαση κατά την οποία ο ιδιοκτήτης αυτοκινήτου (ταξί) αναθέτει σε οδηγό την εκμετάλλευσή του, αντί καταβολής από μέρους του τελευταίου ορισμένου χρηματικού ποσού, κατά διανυόμενο χιλιόμετρο, όλα δε τα υπόλοιπα έσοδα καρπώνεται ο οδηγός, ο οποίος κατά την εκμετάλλευση του αυτοκινήτου δεν υπόκειται στις οδηγίες, την εποπτεία και τον έλεγχο του ιδιοκτήτη, αλλά ενεργεί ελεύθερα, με τη βούλησή του, τους δικούς του συνδυασμούς και το δικό του προγραμματισμό. Κατά τη διάταξη του άρθρoυ 638 του Α.Κ., μίσθωση προσοδοφόρου πράγματος υπάρχει όταν παραχωρείται έναντι μισθώματος η χρήση πράγματος (εν προκειμένω ταξί) ή δικαιώματος για κάρπωση του κατά τους κανόνες της τακτικής εκμετάλλευσης, διαφέρει δε της σύμβασης εργασίας, διότι στην τελευταία αντικείμενο είναι η παροχή υπηρεσιών αντί αμοιβής, ως προϊόντος ανεξάρτητης ή εξηρτημένης εργασίας, ενώ επί μισθώσεως προσοδοφόρου πράγματος παραχωρείται με αντάλλαγμα η χρήση και κάρπωση αυτού ανεξαρτήτως της εργασίας του μισθωτού και της εξάρτησης του ή μη από τον εκμισθωτή (Εφετείο Λάρισας 194/2011).

Στις περιπτώσεις αυτές ο εκμισθωτής έχει υποχρέωση να παραχωρήσει τη χρήση που συμφωνήθηκε και να διατηρεί κατάλληλο για τη χρήση αυτή το πράγμα, ολόκληρο το χρόνο της μίσθωσης (Α.Κ. 574/575), ακόμη δε να πληρώσει τα αναγκαία έξοδα για τη διατήρηση του μισθίου, κατάλληλου για χρήση και τους φόρους που το βαρύνουν (Α.Κ. 591). Εξάλλου, για το χαρακτηρισμό εργασίας ως εξαρτημένης απαιτείται, κατά την παροχή της, να βρίσκεται ο εργαζόμενος υπό τις εντολές, τις οδηγίες και τον έλεγχο του εργοδότη ο οποίος καθορίζει τον τόπο, το χρόνο και την ποσότητα της εργασίας μέσα στα όρια που καθορίζονται από τη σύμβαση και το νόμο, ασκεί άμεση εποπτεία ως προς τον τρόπο της διεξαγωγής της και καταβάλλει τη συμφωνημένη και από το νόμο καθοριζόμενη αμοιβή (`Αρειος Πάγος 381/1963). Τέτοια εξάρτηση υπάρχει όταν το ποσό, το είδος, τον τρόπο και τον τόπο παροχής της εργασίας καθορίζει ο εργοδότης, ο δε εργαζόμενος έχει υποχρέωση να υπακούει στις οδηγίες του. Επομένως, η σύμβαση, δυνάμει της οποίας ο ιδιοκτήτης Δ.Χ.Ε. αυτοκινήτου (ΤΑΞΙ) αναθέτει σε οδηγό την εκμετάλλευσή του, αντί καταβολής εκ μέρους του τελευταίου ορισμένου χρηματικού ποσού ανά διανυόμενο χιλιόμετρο, τα υπόλοιπα δε έσοδα καρπούται ο οδηγός, ο οποίος κατά την εκμετάλλευση του αυτοκινήτου δεν υπόκειται στις οδηγίες, την εποπτεία και τον έλεγχο του ιδιοκτήτη του αυτοκινήτου, αλλά ενεργεί ελευθέρως κατά τη βούληση του, τους δικούς του συνδυασμούς και το δικό του προγραμματισμό, είναι σύμβαση μίσθωσης προσοδοφόρου πράγματος και όχι σύμβαση παροχής εξαρτημένης εργασίας ή ανεξάρτητων υπηρεσιών (Εφ. Αθηνών 3181/1995, Εφετείο Αθηνών 6984/1989).

Όταν ο οδηγός του ταξί έχει συνάψει με τον ιδιοκτήτη του οχήματος, σύμβαση προσοδοφόρου πράγματος, δεν υφίσταται καθεστώς εξαρτημένης εργασίας (Εφετείο Αθηνών 3181/1995). Συνεπώς εφόσον ένας οδηγός ταξί έχει συνάψει σύμβαση μίσθωσης προσοδοφόρου πράγματος δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, δεν υφίσταται υποχρέωση καταβολής επιδομάτων εορτών και επιδόματος αδείας, ούτε αποδίδονται εισφορές για επιδόματα εορτών και επίδομα αδείας και επιπρόσθετα δεν γίνεται ηλεκτρονική υποβολή στοιχείων στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη».

Για να καθίσταται δυνατή ωστόσο, η εξακρίβωση ότι όντως έχει συναφθεί μεταξύ των συμβαλλομένων μερών (του ιδιοκτήτη και του οδηγού) και υφίσταται μια τέτοια σύμβαση (προσοδοφόρου πράγματος), θα πρέπει σε τυχόν έλεγχο να υπάρχει και να επιδεικνύεται αντίγραφο της εν λόγω σύμβασης και εάν κριθεί σκόπιμο από τον διενεργούνται τον έλεγχο υπάλληλο του Σ.ΕΠ.Ε. προς τον οικείο ασφαλιστικό φορέα (Ε.Φ.Κ.Α.) για τον έλεγχο της ασφάλισης του οδηγού.

3. `Αδεια – Επίδομα άδειας
Οι οδηγοί ταξί που απασχολούνται με καθεστώς εξαρτημένης εργασίας δικαιούνται όπως όλοι οι μισθωτοί, επιδομάτων εορτών αποδοχών και επιδόματος αδείας.

Οι ιδιοκτήτες ταξί που απασχολούν οδηγούς οφείλουν να τηρούν το ειδικό βιβλίο αδειών στο οποίο και πρέπει να προβούν σε καταχώρηση κατά τα γνωστά, των στοιχείων των εργαζομένων οδηγών ταξί που απασχολούνται με εξαρτημένη σχέση εργασίας όσον αφορά την ετήσια άδεια και το επίδομα αδείας που έλαβαν κατά το υπό εξέταση ημερολογιακό έτος. Επίσης οφείλουν να υποβάλουν το Έντυπο Ε11 (Γνωστοποίηση στοιχείων ετήσιας κανονικής άδειας). Οι αποδοχές αδείας και το επίδομα αδείας, κατά τα γνωστά υπολογίζονται με τον ίδιο τρόπο, όπως για κάθε μισθωτό, π.χ. έστω οδηγός ταξί, επί εξαήμερο απασχολούμενος εβδομαδιαία, αμειβόμενος με το νόμιμο νομοθετημένο κατώτατο μισθό 650,00€ που διανύει το 3ο ημερολογιακό έτος υπηρεσίας και δικαιούται κατόπιν τούτου 26 ημέρες αδείας, Αποδοχές αδείας = (26/25) x 650,00 = 676,00€ Επίδομα αδείας = (1/2) x 650,00 = 325,00 €.

Για τους απασχολούμενους με μίσθωση προσοδοφόρου πράγματος οπότε και απαιτείται η σύναψη έγγραφης συμφωνίας (Ιδιωτικό συμφωνητικό) σε χρόνο προγενέστερο της απασχόλησής τους μεταξύ ιδιοκτήτη και οδηγού – μισθωτή για το αντίτιμο και τους λοιπούς όρους της μίσθωσης. Στο πλαίσιο αυτό οι οδηγοί ταξί δεν λαμβάνουν επίδομα αδείας και προφανώς δεν τηρείται από τον ιδιοκτήτη του ταξί βιβλίο αδειών και δεν υποβάλλεται το έντυπο Ε11.

Είναι αυτονόητο ότι αν δεν υπάρχει η εν λόγω έγγραφη συμφωνία περί μίσθωσης προσοδοφόρου πράγματος, το πλαίσιο απασχόλησης του οδηγού είναι με καθεστώς εξαρτημένης εργασίας με ότι αυτό συνεπάγεται κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα.

4. Ασφαλιστικές εισφορές επί επιδομάτων εορτών
Με τα γενικά έγγραφα του Ε.Φ.Κ.Α. με αριθμ. πρωτ. Δ.ΕΙΣΦ.Μ./ 189/529674/25-4-2019 και Δ.ΕΙΣΦ.Μ./625/ 1513109/2018 γνωστοποιήθηκε ότι σύμφωνα με τα με αρ. πρωτ. Α33096/1483/24-4-2019 και Α98439/4304/2018 έγγραφα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, δεν χορηγήθηκε οικονομική ενίσχυση για τις εορτές του Πάσχα 2019 και επίδομα Χριστουγέννων 2018 αντίστοιχα, στους οδηγούς Επιβατικών Δημόσιας Χρήσης (ΤΑΞΙ) αυτοκινήτων.

Επειδή το κόμιστρο κάθε διαδρομής (Ε.Δ.Χ.-ΤΑΞΙ) αυτοκινήτου δεν επιβαρύνεται πλέον με την εν λόγω οικονομική ενίσχυση, για το προαναφερόμενο διάστημα, δεν καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές για τα Δώρα εορτών (Πάσχα και Χριστουγέννων) οδηγών ταξί, που αμείβονται με κυμαινόμενες αποδοχές και κατατάσσονται σε ασφαλιστική κλάση τεκμαρτού ημερομισθίου.

Επισημαίνεται ότι η μη καταβολή εισφορών για επιδόματα εορτών (Πάσχα και Χριστουγέννων) αφορά μόνο τους οδηγούς ταξί που έχουν προβεί σε μίσθωση του ταξί (Σύμβαση μίσθωσης προσοδοφόρου πράγματος). Αντίθετα για τους οδηγούς ταξί που απασχολούνται με σχέση εξαρτημένης εργασίας καταβάλλονται κανονικά ασφαλιστικές εισφορές για τα επιδόματα εορτών όπως επίσης και για το επίδομα αδείας.

5. Ασφάλιση οδηγών ταξί
Οι τρόποι ασφάλισης των οδηγών ταξί, ανάλογα με την ιδιότητα τους, είναι οι εξής:

5α. Οδηγοί απασχολούμενοι με καθεστώς εξαρτημένης εργασίας

Σύμφωνα με το άρθρο 51, παρ.1 περ. ή, εδάφιο εε΄ του Ν.3996/2011 «Οι οδηγοί επιβατικών αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης (ΤΑΞΙ) που έχουν συνάψει σχέση εξαρτημένης εργασίας με τον ιδιοκτήτη, καθώς και οι περιστασιακά εργαζόμενοι ως οδηγοί επιβατικών αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης ασφαλίζονται στο Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ..». Στην περίπτωση αυτή ο οδηγός υπάγεται στην ασφάλιση βάσει του άρθρου 38, του Ν.4387/2016 με κυμαινόμενες τεκμαρτές αποδοχές, με υποχρέωση υποβολής Α.Π.Δ. από τον ιδιοκτήτη του οχήματος – εργοδότη και υπολογίζονται εν προκειμένω ασφαλιστικές εισφορές για το επίδομα αδείας και τα δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα. Επισημαίνεται ότι ο ιδιοκτήτης – εκμεταλλευτής ταξί που απασχολεί οδηγό – μισθωτό, καταχωρεί στο τηρούμενο βιβλίο του όλα τα έσοδα και τα έξοδα, μεταξύ των οποίων και το μισθό του οδηγού που καταβάλλεται σε μισθοδοτική κατάσταση.

Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με την Εγκύκλιο Ι.Κ.Α. 10/2013, οι οδηγοί αυτοκινήτων (ΤΑΞΙ):

• Με αλλαγή (Μονοβάρδια) και οι Οδηγοί φορτοταξί κατατάσσονται στην 7η ασφαλιστική κλάση, με τεκμαρτό ημερομίσθιο ασφάλισης τα 26,76 €. Με δεδομένο όμως ότι το τεκμαρτό αυτό ημερομίσθιο είναι μικρότερο του κατώτατου ημερομισθίου των 29,04 €, οι οδηγοί αυτοί ασφαλίζονται από 1/2/2019 με το τεκμαρτό ημερομίσθιο της επόμενης ασφαλιστικής κλάσης (της 8ης) ήτοι με 29,39 €,

• Χωρίς αλλαγή (Διπλοβάρδια) κατατάσσονται στην 8η ασφαλιστική κλάση, με τεκμαρτό ημερομίσθιο ασφάλισης τα 29,39 €.

5β. Οδηγοί στους οποίους το δελτίο ημερήσιας κίνησης «Ζ», καθώς και η απόδειξη παροχής υπηρεσιών εκδίδεται στο όνομά τους

Στην περίπτωση μίσθωσης του οχήματος και σύναψης συμφωνητικού με τον ιδιοκτήτη του οχήματος κατατεθειμένο στη Δ.Ο.Υ., ο οδηγός έχει υποχρέωση έναρξης σε Δ.Ο.Υ.. Ο συγκεκριμένος οδηγός υπαγόταν στην ασφάλιση του τέως Ο.Α.Ε.Ε. και από 1/1/2017 υπάγεται πλέον στις διατάξεις του άρθρου 39 του Ν.4387/2016 και ασφαλίζεται με βάση αυτές και σύμφωνα με τις οδηγίες της Εγκυκλίου Ε.Φ.Κ.Α. 1/2017 , δηλαδή με βάση το καθαρό φορολογητέο εισόδημα από την άσκηση δραστηριότητας κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος. Σύμφωνα μάλιστα με την περίπτωση αυτή και βάσει των διατάξεων του άρθρου 1, παρ.3, του Ν.3842/2010 , καθώς και την ΠΟΛ.1096/2010 του Υπουργείου Οικονομικών, ο εκμεταλλευτής ΤΑΞΙ εντάσσεται στη Β΄ Κατηγορία τήρησης βιβλίων, δηλαδή τηρεί τουλάχιστον βιβλίο εσόδων – εξόδων και εκδίδει αποδείξεις παροχής υπηρεσιών με τη χρήση φορολογικού μηχανισμού που ενσωματώνεται ή συνδέεται με το ταξίμετρο. Συνεπώς στην περίπτωση αυτή ανήκουν οι οδηγοί στους οποίους το δελτίο ημερήσιας κίνησης «Ζ», καθώς και η απόδειξη παροχής υπηρεσιών εκδίδεται στο όνομά τους καθόσον μισθώνουν, χρησιμοποιούν και εκμεταλλεύονται το επιβατηγό όχημα (Έγγραφο Υπουργείου Εργασίας αρ. πρωτ Δ.ΑΣΦ.729/1091437/2017).

5γ. Οδηγοί στους οποίους έχει γίνει παραχώρηση εκμετάλλευσης του ΤΑΞΙ από τον ιδιοκτήτη – εκμεταλλευτή, με μίσθωση προσοδοφόρου πράγματος

Στην περίπτωση παραχώρησης εκμετάλλευσης του ΤΑΞΙ από τον ιδιοκτήτη στον οδηγό ή από τον εκμεταλλευτή στον οδηγό, με σύμβαση μίσθωσης προσοδοφόρου πράγματος κατατεθειμένη στη Δ.Ο.Υ., ο οδηγός υπαγόταν στην ασφάλιση του τέως Ι.Κ.Α. – Ε.Τ.Α.Μ. και πλέον υπάγεται στις διατάξεις του άρθρου 38, του Ν.4387/2016 με κυμαινόμενες τεκμαρτές αποδοχές, με υποχρέωση υποβολής Α.Π.Δ. από τον ιδιοκτήτη του οχήματος – εργοδότη χωρίς να υπολογίζονται επίδομα αδείας και δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα, βάσει εγκυκλίου που εκδίδεται κάθε φορά (βλέπε παράγραφο 4 του παρόντος άρθρου). Στην περίπτωση αυτή και σύμφωνα με την ΠΟΛ.1096/2010 , επί απασχόλησης οδηγού μη μισθωτού, ο οποίος δεν έχει την ιδιότητα του επιτηδευματία από άλλη αιτία, τα έξοδα λειτουργίας βαρύνουν τον εκμεταλλευτή, γεγονός που αποδεικνύεται από το κατατεθειμένο στη Δ.Ο.Υ., ιδιωτικό συμφωνητικό. Ο εκμεταλλευτής ιδιοκτήτης του ταξί εκδίδει τίτλο κτήσης (απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης) για την καταβολή της αμοιβής αυτής, με αναγραφή σε αυτή και των τυχόν φόρων και των λοιπών φορολογικών επιβαρύνσεων, την οποία καταχωρεί στα βιβλία του. Συνεπώς στην περίπτωση αυτή υπάγονται οι οδηγοί στους οποίους το δελτίο ημερήσιας κίνησης «Ζ», καθώς και η απόδειξη παροχής υπηρεσιών δεν εκδίδεται στο όνομα τους αλλά εκδίδεται στο όνομα του εκμεταλλευτή ή του ιδιοκτήτη του ταξί (Έγγραφο Υπουργείου Εργασίας αρ. πρωτ Δ.ΑΣΦ.729/1091437/2017). Διευκρινίζεται εν προκειμένω ότι δεν τυγχάνουν εφαρμογής τα αναφερόμενα στην Εγκύκλιο 14/27-3-2019 σχετικά με την «Ασφάλιση στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.) των προσώπων που αμείβονται με Παραστατικά Παρεχόμενων Υπηρεσιών (τίτλο κτήσης – πρώην απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης».

6. Στοιχεία που πρέπει να επιδεικνύονται κατά τον έλεγχο
Για την αποφυγή προβλημάτων κατά τους ελέγχους πρέπει να επιδεικνύονται στα αρμόδια ελεγκτικά όργανα:

Η αναγγελία της πρόσληψης του οδηγού,
Το έντυπο γνωστοποίησης των ουσιωδών όρων της σύμβασης εργασίας όσον αφορά τους οδηγούς που απασχολούνται με σχέση εξαρτημένης εργασίας,
Το ιδιωτικό συμφωνητικό μίσθωσης προσοδοφόρου πράγματος όσον αφορά τους οδηγούς ταξί που έχουν προβεί σε μίσθωση του ταξί ( Σύμβαση μίσθωσης προσοδοφόρου πράγματος).
Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από άρθρο του κ. Πέτρου Ραπανάκη, με τίτλο «Το πλαίσιο των όρων αμοιβής και εργασίας των οδηγών ταξί» που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Ιουλίου 2019 του περιοδικού Epsilon7, στο οποίο γίνεται αναλυτική αναφορά και στην υποχρέωση τήρησης Βιβλιαρίου εργασίας οδηγών ταξί, Βιβλίου Δρομολογίων, Ειδικό Βιβλίο Κυκλοφορίας ταξί κ.α.

ΠΗΓΗ : e-forologia EPSILONNET